Το φαινόμενο του λαϊκισμού στη φυσική επιστήμη

Μία κριτική των φετινών θεμάτων (2021) των Πανελληνίων

 

Α) Τι ονομάζουμε λαϊκισμό;

Τον ορισμό του λαϊκισμού όπως τον αντιλαμβάνομαι θα τον δώσω μέσα από ένα παράδειγμα.
Σ ένα σπίτι ο μπαμπάς μαγειρεύει. Η μαμά γράφει σημειώσεις στον υπολογιστή για το αυριανό μάθημα μέσω webex. Η γιαγιά βλέπει τηλεόραση και το παιδάκι κλαίει απαρηγόρητο γιατί δεν του δίνουν σοκολάτα. Μετά πολλά η γιαγιά υποχωρεί και το δίνει την πολυπόθητη σοκολάτα. Το παιδάκι ευτυχισμένο πλέον τρώει τη σοκολάτα του παίζοντας το πλέι στέσιον . Η γιαγιά χαρούμενη συνεχίζει να βλέπει το σήριαλ. Ο μπαμπάς ήρεμος πλέον συνεχίζει τη μαγειρική του. Και η μαμά απερίσπαστη πλέον μεγαλουργεί στον υπολογιστή της. Όλη η οικογένεια είναι ευτυχισμένη. Αυτό κατά τη γνώμη μου είναι ο λαϊκισμός.

 

Β) Τι σχέση έχει φυσική με το μάθημα της φυσικής του σχολείου;

Η φυσική που διδάσκεται στο Λύκειο έχει πάψει προ πολλού να έχει σχέση με την επιστήμη της φυσικής αφού:

1 δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση το σκαλί για την επόμενη εκπαιδευτική βαθμίδα, το πανεπιστήμιο, τουλάχιστον για τα παιδιά που θέλουν να συνεχίσουν τις σπουδές τους. Αυτό έχει δηλωθεί επανειλημμένως από τους πανεπιστημιακούς δασκάλους

2. δεν έχει σχέση με την ικανότητα των μαθητών να κατανοήσουν και τα πιο απλά φυσικά φαινόμενα που συμβαίνουν γύρω τους. Δεν μπορούν να καταλάβουν γιατί το χρώμα του ουρανού είναι μπλε γιατί το μπουκάλι το γεμάτο με νερό σπάει όταν το βάλουμε στην κατάψυξη, γιατί με τα γυαλιά που φοράνε παύουν να βλέπουν τον κόσμο θολά, γιατί ο ήλιος δεν ανατέλλει και δεν δύει στο ίδιο σημείο του ορίζοντα κατά τη διάρκεια του έτους, γιατί έχουμε πανσέληνο περίπου κάθε μήνα, γιατί φυσάμε τη σούπα μας για να κρυώσει κλπ κλπ

3. δεν έχει σχέση με τον γύρω τους τεχνολογικό κόσμο. Πως λειτουργεί η τηλεόραση; Πως λειτουργούν τα κινητά; Τι είναι το 5G που τόσος λόγος γίνεται; Πως καίγεται το κάρβουνο στην Μακεδονία και ζεσταίνεται ο θερμοσίφωνας στην Αθήνα; Πως πετάνε τα αεροπλανα; Πως λειτουργεί το καζανάκι; Πως λειτουργούν τα ακουστικά του υπολογιστή; Πως λειτουργεί το tv control; Ατελείωτος ο κατάλογος.

4. Δεν έχει σχέση με τα σύγχρονα προβλήματα που απασχολούν την ανθρωπότητα όπως της κλιματικής αλλαγής, της διαχείρισης των ενεργειακών πόρων, της απεξάρτησης από τους υδρογονάνθρακες, της τρύπας του όζοντος της αφαίρεσης του μολύβδου από τη βενζίνη, της ανάπτυξης των ΑΠΕ και της χρήσης ηλεκτρικών αυτοκινήτων, των πυρηνικών εργοστασίων κλπ κλπ

 

Πως μπορεί βέβαια αυτό που διδάσκονται η μαθητές της Γ΄Λυκείου να έχει σχέση με τη φυσική επιστήμη όταν περιορίζεται σε 3,5 κεφάλαια; Το δόγμα του αρχιερέα της μεταρρύθμισης Αρσένη ότι [ όσο λιγότερη η ύλη και περισσότερες οι ώρες διδασκαλίας τόσο μεγαλύτερο το πλήγμα για την «παραπαιδεία»], ενώ έχει  διαψευστεί στην πράξη εδώ και τόσα χρόνια, συνεχίζει να επιζεί στα μυαλά των ιθυνόντων. Αλλά και σ’ αυτή την ελάχιστη ύλη, η διδασκαλία γίνεται έτσι ώστε να δίνεται έμφαση στη λεπτομέρεια και στην ασκησιολογία και όχι στην ουσία των φυσικών φαινομένων που θα βοηθούσε την ανάπτυξη της κριτικής ικανότητας των μαθητών. Είναι δυνατό να διδάσκονται οι μαθητές όλες αυτές τις υπερπαραγωγές δημιουργίας ΗΕΔ από κινούμενη ράβδο ( αλήθεια υπάρχει φυσικός στον κόσμο που μπόρεσε να παράγει ηλεκτρική ενέργεια με την κίνηση ράβδου σε μαγνητικό πεδίο;) και να μην διδάσκεται η λειτουργία ηλεκτρογεννήτριας συνεχούς και εναλλασσόμενου ρεύματος; Η απόλυτη διαστροφή.

 

Γ)Τι σχέση έχει το φαινόμενο του λαϊκισμού με τα φετινά θέματα Φυσικής;

Τα φετινά θέματα φυσικής ήταν στο ίδιο μήκος κύματος και στην ίδια φιλοσοφία με τα θέματα προηγούμενων ετών. Δηλαδή δεν είχαν καμία σχέση με τη φυσική επιστήμη και με την πραγματικότητα. Και αυτό γιατί καμία από τα προβλήματα Γ’ και Δ’ δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί σε ένα οποιοδήποτε εργαστήριο. Είναι διατάξεις πραγματοποιήσιμες σε έναν φανταστικό κόσμο χωρίς καμία σύνδεση, κανένα ενδιαφέρον και καμία χρησιμότητα για τον κόσμο μας. Η λύση των θεμάτων δεν απαιτούσε καμία σε βάθος γνώση της φυσικής επιστήμης αλλά τετριμμένες γνώσεις τεχνικών επίλυσης ασκήσεων που οι μαθητές μαθαίνουν στο σχολείο στο φροντιστήριο ή στο ιδιαίτερο. Από την άλλη ήταν θέματα που για να λυθούν απαιτούσαν πάρα πολύ χρόνο. Ο μοναδικός αντίπαλος ενός διαβασμένου μαθητή δεν ήταν η σε βάθος κατανόηση φυσικών νόμων και φαινομένων αλλά ο χρόνος. Ελάχιστοι μαθητές θεωρώ ότι μπόρεσαν να νικήσουν το χρόνο. Παρ’ όλα αυτά όλοι στο τέλος έμειναν ευχαριστημένοι.

Α) οι καθηγητές, οι φροντιστές και οι ιδιαιτεράδες, αφού όλα τα θέματα τα είχαν διδάξει στην κάθε τους λεπτομέρεια. Έτσι είχαν πραγματοποιήσει το έργο τους με επιτυχία

Β) οι μαθητές, αφού ακόμη και οι πιο αδύνατοι μπόρεσαν και τα πάλεψαν. Απλά δεν πρόλαβαν.

Γ) Οι γονείς, αφού τα παιδιά τους δεν αιφνιδιάστηκαν. Τα ήξεραν τα θέματα, αλλά απλά ήταν άτυχα. Δεν πρόλαβαν.

Δ) Το Υπουργείο αφού μπόρεσε και ικανοποίησε όλες τις παραπάνω ομάδες.

 

Όλα τα παραπάνω συνοψίζονται στην ανακοίνωση τόσο της Ένωσης Ελλήνων Φυσικών

Τα θέματα έχουν εκφωνήσεις διατυπωμένες με σαφήνεια. Είναι διαβαθμισμένης δυσκολίας, καλύπτουν μεγάλο φάσμα της ύλης, με εκτενέστερη αναφορά στο κεφάλαιο του Ηλεκτρομαγνητισμού. Τα θέματα απαιτούν υπολογισμούς ευρείας έκτασης, οπωσδήποτε σε βάρος του διαθέσιμου χρόνου.

Όσο και της Ομοσπονδία Φροντιστών Ελλάδος

Τα θέματα είναι διαβαθμισμένης δυσκολίας, με σαφή διατύπωση και καλύπτουν πολύ μεγάλο μέρος της εξεταστέας ύλης. Απαιτούν για την επίλυσή τους οριακά χρονικό διάστημα 3 ωρών.

 

Κλείνοντας, πιστεύω ότι από τον κορονοιό σύντομα θ’ απαλλαγούμε ως κοινωνία. Από το μικρόβιο του λαϊκισμού φοβάμαι ότι θ’ αργήσουμε πολύ ν’ απαλλαγούμε.