ΓΙΑΤΙ Η ΕΛΛΑΔΑ ΠΑΤΩΝΕΙ ΣΤΟΝ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟ PISA;
Το πρόβλημα της διαρκούς αποτυχίας μας στον διαγωνισμό PISA θα το παρομοίαζα με έναν υπερτασικό ασθενή. Ο ασθενής για αρκετό καιρό διαπιστώνει ότι η πίεσή του συνεχώς αυξάνεται. Αναρωτιέται μήπως το όργανο που χρησιμοποιεί είναι χαλασμένο. Αλλά δεν έχει και άλλο όργανο. (Αλήθεια διαθέτει η χώρα μας άλλον μηχανισμό αξιολόγησης της παρεχόμενης παιδείας στους μαθητές μας; ) Ο ασθενής μας αποφασίζει να πάει σε κάποιους γιατρούς. Από το 2003 που παρατηρεί την πίεσή του ν’ αυξάνεται πήγε σε τόσους γιατρούς όσοι κατά σύμπτωση και οι Υπουργοί Παιδείας που πέρασαν από την Ελλάδα. Βελτίωση όμως καμία. Αντιθέτως η κατάστασή του συνεχώς επιδεινωνόταν. Κάποια στιγμή σκέφτηκε να χρησιμοποιήσει και ένα άλλο όργανο, το οποίο όμως μετρούσε μόνο τη μία από τις δύο πιέσεις! Με την ίδια λογική το Υπουργείο διοργάνωσε πριν από μερικά χρόνια έναν διαγωνισμό που τον ονόμασε Ελληνική PISA, αφαιρώντας από το διαγωνισμό την αξιολόγηση στις Φυσικές Επιστήμες!
Ποια όμως είναι τα αίτια αυτής της αποτυχίας μας δεδομένου ότι έχουμε καταταγεί τελευταίοι στην Ε.Ε; Πριν αναφερθούμε στα αίτια ας εξετάσουμε τρεις πίνακες που έχουν να κάνουν με το κατά κεφαλήν εισόδημα σε μονάδες αγοραστικής δύναμης, με τις δαπάνες για την παιδεία και τέλος με τα αποτελέσματα του τελευταίου διαγωνισμού PISA.
Από τους πίνακες αυτούς διαπιστώνουμε ότι μολονότι η χώρα μας δεν είναι η τελευταία στο ΑΕΠ είναι η τελευταία στις δαπάνες για την παιδεία. Τελευταία είναι και στα αποτελέσματα του διαγωνισμού PISA. Αυτή η σύμπτωση είναι πολύ πιθανό να μην είναι τυχαία. Ίσως και ν’ αποτελεί τη βασικότερη αιτία της αποτυχίας της χώρας μας στον συγκεκριμένο διαγωνισμό. Χωρίς βέβαια να σημαίνει ότι υπάρχει μία πλήρης συσχέτιση των δαπανών για την παιδεία με την επιτυχία στον διαγωνισμό. Από τους πίνακες παρατηρούμε ότι υπάρχουν χώρες που μολονότι δίνουν πολλά χρήματα για την παιδεία δεν έχουν τα αντίστοιχα καλά αποτελέσματα στον διαγωνισμό όπως πχ η Λιθουανία ή η Σουηδία και αντιθέτως υπάρχουν και χώρες που πήγαν καλά στον διαγωνισμό με μικρές εν γένει δαπάνες για την παιδεία όπως πχ η Ιταλία, Ολλανδία, Ιρλανδία κλπ. Αυτό ίσως να οφείλεται ότι σε κάποιες χώρες υπάρχουν ήδη καλές υποδομές με αποτέλεσμα με λιγότερα χρήματα να είναι δυνατή η παροχή μιας ποιοτικής εκπαίδευσης, ενώ κάποιες άλλες να μην κάνουν σωστή διαχείριση των πόρων που διατίθενται για την παιδεία.
Μία δεύτερη αιτία θεωρώ ότι είναι η απαξίωση του διαγωνισμού από την μεριά των εκπαιδευτικών και κατά συνέπεια και των μαθητών. Δεν δίνονται κίνητρα ώστε οι μαθητές να καταβάλουν μία αξιόλογη προσπάθεια για να πάνε καλά στον διαγωνισμό. Προτιμούν να τελειώσουν γρήγορα ώστε να αξιοποιήσουν πιο ευχάριστα το χρόνο τους, αφού γνωρίζουν ότι για τυχόν αποτυχία τους στο διαγωνισμό δεν θα υπάρχει καμία συνέπεια. Δεν γνωρίζω το αντίστοιχο περιβάλλον που επικρατεί στις υπόλοιπες Ευρωπαϊκές χώρες. Θεωρώ όμως ότι αν θέλουμε να πάμε καλύτερα στον διαγωνισμό θα πρέπει με κάποιον τρόπο να δώσουμε κίνητρα στους μαθητές μας.
Ο διαγωνισμός PISA αναφέρεται στην υποχρεωτική εκπαίδευση της κάθε χώρας. Και αναφέρεται στην στοιχειώδη δυνατότητα έκφρασης και κατανόησης κειμένου, στοιχειώδους χρήσης των μαθηματικών σε προβλήματα της καθημερινότητας καθώς και σε άντληση των σωστών συμπερασμάτων από ένα πλήθος δεδομένων ή γραφικών παραστάσεων κλπ. Άρα αναφέρεται εν γένει στη δυνατότητα των μαθητών μας να σκέφτονται κριτικά και ορθολογικά.
Έτσι μία τρίτη αιτία για την αποτυχία μας, θεωρώ ότι είναι ο εσφαλμένος προσανατολισμός των Α.Π.Σ ο οποίος προσανατολίζεται περισσότερο στην απομνημόνευση πλήθους εγκυκλοπαιδικών γνώσεων και μεθοδολογιών με στόχο πάντα τις πανελλήνιες εξετάσεις, και λιγότερο στην ανάπτυξη τους ορθού λόγου και της κριτικής σκέψης. Με αυτόν τον προσανατολισμό έχει προσαρμοστεί εδώ και χρόνια και ο τρόπος διδασκαλίας των εκπαιδευτικών μας. Άρα εκτός της αλλαγής πλεύσης των Α.Π.Σ απαιτείται και η αντίστοιχη επιμόρφωση των εκπαιδευτικών. Για απόδειξη του παραπάνω ισχυρισμού θα αναφέρω την απάντηση ενός Λετονού μαθητή ο οποίος όταν ρωτήθηκε τι έκανε ώστε να πρωτεύσει στον διαγωνισμό, απάντησε ότι δεν έκανε απολύτως τίποτα αφού οι ερωτήσεις ήταν πολύ εύκολες που η απάντησή τους απαιτούσε απλά την επίκληση της κοινής λογικής.
Τελειώνω αυτό το σημείωμα με την ελπίδα ότι οι παραπάνω επισημάνσεις θα φανούν χρήσιμες σε όποιους θελήσουν στο μέλλον ν’ αλλάξουν την παρούσα ζοφερή κατάσταση της χώρας μας στο χώρο της Παιδείας.
|
Δαπανές για την παιδεία |
Αποτελέσματα στον διαγωνισμό |
||
|
1 |
Ελβετία |
15,6 |
508 |
|
2 |
Εσθονία |
14,3 |
510 |
|
3 |
Σουηδία |
13,5 |
482 |
|
4 |
Λιθουανία |
12,7 |
475 |
|
5 |
Μάλτα |
12,7 |
466 |
|
6 |
Λετονία |
12,6 |
482 |
|
7 |
Ιρλανδία |
12 |
492 |
|
8 |
Δανία |
11,9 |
489 |
|
9 |
Σλοβενία |
11,9 |
485 |
|
10 |
Βέλγιο |
11,5 |
489 |
|
11 |
Πολωνία |
11,3 |
489 |
|
12 |
Ολλανδία |
11 |
493 |
|
13 |
Τσεχία |
11 |
487 |
|
14 |
Κροατία |
10,7 |
463 |
|
15 |
Βουλγαρία |
10,6 |
417 |
|
16 |
Ουγγαρία |
10,4 |
473 |
|
17 |
Νορβηγία |
10,3 |
468 |
|
18 |
Φιλανδία |
10,2 |
484 |
|
19 |
Πορτογαλία |
9,7 |
472 |
|
21 |
Σλοβακία |
9,4 |
464 |
|
22 |
Ισπανία |
9,1 |
473 |
|
23 |
Γαλλία |
8,9 |
474 |
|
24 |
Γερμανία |
8,8 |
475 |
|
25 |
Αυστρία |
8,8 |
487 |
|
26 |
Ρουμανία |
8,1 |
428 |
|
27 |
Ιταλία |
7,4 |
471 |
|
28 |
Ελλάδα |
7,1 |
430 |
